Le bagad de la Rochelle souffle ses 20 bougies ! (bilingue)

(Article bilingue – traduction en breton sous le présent article)

         Lorsque brusquement, en 1903, la sardine abandonna les côtes bretonnes, la pêche se déplaça vers le golfe de Gascogne et de nombreux pêcheurs bretons firent de la Rochelle leur nouveau port d’attache.

         En 1939, on comptait donc pas loin de 1500 marins bretons, principalement finistériens et vannetais (notamment de l’île de Groix) qui, pour beaucoup, s’établirent avec leurs familles dans les quartiers proches du port.

         Jusqu’en 1950, il était alors courant d’entendre parler breton entre les deux célèbres tours et l’Amicale des Bretons de La Rochelle était une association dynamique et importante.

          Puis peu à peu, le 3° port de pêche français perdit de son rayonnement. La ville se développa autour de nouvelles activités. « L’immigration » bretonne ralentit et la belle association… s’endormit pour de longues années.

           Cependant, en septembre 1999, de la rencontre improbable, au Conservatoire de musique de la ville, d’un couple de sonneurs (1) cherchant une salle de répétition et d’un propriétaire de cornemuse désespérant de sortir un son de cet instrument diabolique, émergera un noyau de sonneurs. Quelques mois plus tard, en décembre 2000, seront déposés les statuts d’une nouvelle association appelée «Kevrenn La Rochelle», dédiée à la musique et à la danse et, plus généralement à la culture bretonne (pendant plusieurs années, des cours de breton y seront d’ailleurs donnés). 

         Depuis cette date, à raison de deux répétitions par semaine et quelques prestations dans l’année, le bagad n’a jamais cessé de donner le « La », ni les danseurs de frapper le sol.

       Chaque année est différente, incertaine : c’est la dure réalité d’un bagad d’une ville moyenne, à la fois proche et loin de la Bretagne.

       Un effectif trop réduit, trop fluctuant ne permet pas de songer à la formation structurée des plus jeunes, ni à la participation aux concours des bagadoù. Le nombre et le niveau des sonneurs dépendent trop largement des arrivées (ouf !) et des départs (dommage !)  au gré des mutations, des escales, des études universitaires…

        Se faire connaître et reconnaître dans cette ville, si riche en manifestations de toute sorte, n’est pas non plus aisé et, malgré les réseaux sociaux (2), les campagnes d’affichage et le bouche à oreille, le recrutement de nouveaux sonneurs est aujourd’hui toujours difficile.

        Mais pour maintenir « l’esprit bagad », la joie et le sérieux des répétitions, il y a d’abord les prestations récurrentes, comme l’animation du marathon ( le 3°de France avec 7000 coureurs!), la fête de la musique sur le vieux port, le fest-noz annuel ou encore la participation au RBSO (3).

       Mais il y a aussi les interventions passionnantes comme celles liées à des événements locaux, souvent en rapport avec le domaine maritime, comme la mise à l’eau de la frégate L’Hermione, son départ  pour l’Amérique, l’accueil du Belem lors de ses escales, les manifestations du Musée Maritime de La Rochelle avec sa flottille de bateaux historiques. 

      D’autres sont liées à la venue de groupes bretons comme par exemple, les Tri Yann, Soldat Louis et plus récemment Kreiz Breizh Akademi qui en marge de leurs spectacles, nous font le plaisir de nous associer.

 Vingt ans déjà mais toujours jeune et vaillant, le bagad de La Rochelle vous attend, sonneurs, batteurs confirmés ou débutants, pour de nouvelles aventures à partager ! C’hwezhit er beuz neuze !

(1) Jean Pierre et Marie-Claude Bodilis, sonneurs au bagad de Landerneau

(2) Site : https://kevrenn-larochelle.fr

      Face book : https://www.facebook.com/Kevrenn-La-Rochelle-524920104701106/

(3) RBSO : Rassemblement des Bretons du Sud-Ouest

traduction en breton :

    E 1903, pa zilezas, a-daol, ar sardined aodoù Breizh, ez eas ar pesketaerezh war-zu pleg-mor ar Gaskogn ha niverus e voe ar pesketaerien vreizhat o ober gant Ar Roc’hell o porzh-annez nevez.

    E 1939, e oa kontet neuze  war-dro 1500 martolod genidik eus Breizh, eus Penn-ar-Bed ha Bro Gwened peurvuiañ (dreist-holl eus Enez Groe), deuet da chom, al lodenn vrasañ anezhe, gant o familhoù, er c’harterioù tost d‘ar porzh.

    Betek 1950 neuze, e veze klevet alies kaozeal brezhoneg etre an daou tour brudet ha Kenseurtiezh ar Vretoned er Roc’hell a oa ur gevredigezh birvidik hag a-bouez.

    Tamm-ha-tamm e vezas kollet e sked gant an trede porzh-peskata  eus Bro C’hall. Kreskiñ a reas ar gêr war-dro oberiantizhioù nevez. War zigreskiñ ez eas « an embroadeg » eus Breizh ha mont a reas  ar gevredigezh gaer… da gousket e-pad meur a vloavezhioù.

    E 1999, koulskoude, adalek ur gejadenn dibaot, er Skol-sonerezh ar gêr, etre ur c’houblad sonerien (1) war  glask ur sal evit pleustriñ hag ur paotr a oa gantañ ur binioù-bras skosat,dic’hoanaget ma oa eñ o esaeañ seniñ un notenn bennak gant ar benveg diaoulek-se, e savo ur strollad bihan a sonerien. Nebeut mizioù diwezatoc’h, e viz Kerzu 2000, e vo staliet reolennoù-diazez ur gevredigezh nevez anvet « Kevrenn La Rochelle », dediet d’ar sonerezh ha d’an dañs ha dre vras d’ar sevenadur breizkek (e-pad meur a vloavezhioù e vo kelennet enni, e gwirionez , kentelioù brezhoneg). 

    Adalek ar mare-se, en deus ar bagad, war-bouez div bleustradeg sizhuniek ha sonadegoù bennak bep bloaz, sonet dibaouez al «La » hag o deus an dañserien skoet o zreid war al leur.

    Disheñvel hag arvarus ar bloavezhioù : setu aze gwirvoud strizh ur bagad en ur gêr na vihan na vras, tost ha pell diouzh Breizh war un dro.

    En abeg d’un niver a dud re vihan ha kemm-digemm, ne c’haller ket soñjal kelenn ar re  yaouankañ en un doare frammet-mat, na kemer perzh er genstrivadegoù ar bagadoù. Re liammet eo niver ha live ar sonerien d’ar re a zo o erruout (gwell a-se !) ha d’ar re a zo vont kuit (siwazh !), hervez kemmadennoù o lec’hioù-vicher, ar paouezioù, ar studioù er Skol-veur…

    Bezañ anvet hag anevezet er gêr-mañ, enni darvoudoù a-bep seurt, n’eo ket un dra aes d’an nebeutañ, ha, daoust d’ar rouedadoù sokial (2), d’ar stourmoù-skritellañ ha d’ar pezh a vez gouezet ha klevet diwarnomp, eo diaes hiziv atav da gaout sonerien nevez.

    Met, evit derc’hel « aergelc’h ur bagad », ar blijadur hag ar siriusted e-pad ar bleustradegoù, ez eus da gentañ sonadegoù reoliek, evel mont da seniñ da-geñver ar marathon (an trede e Bro C’hall gant 7000 reder !), gouel ar sonerezh er porzh kozh, ar fest-noz bloavezhiek, pe c’hoazh kemer pezh d’ar RBSO (3).   

  Met, bez’ ez eus ivez sonadegoù entanus, evel an hini staget ouzh darvoudoù eus ar vro, e- keñver alies da dachenn ar mor, evel moridigezh al lestr L’Hermione, e zisparti war-zu Bro Amerika,  degemer ar Belem e-pad e ehanoù, an abadennoù gant ar Mirdi Morel hag e vigi istorel.

    Re all a zo liammet ouzh strolladoù eus Breizh deuet du-mañ, evel An Tri Yann, Soldat Louis, da skouer, ha Kreiz Breizh Akademi deuet nevez zo, hag o deus roet deomp ar blijadur da seniñ e-keñver o donedigezh.

    Ugent vloaz dija, met yaouank ha serzh atav emañ bagad Ar Roc’hell o c’hortoz ac’hanoc’h, sonerien, tamboulinerien kadarnaet pe deraouidi, evit bevañ asambles avanturioù nevez. C’hwezhit er beuz neuze !

                                                         Traduction en breton YK Miz Genver 2020